Voorzitter, voor ons ligt ter behandeling de begroting voor 2020. Een boekwerk van 200 pagina’s en dit jaar voorzien van een duidelijke inhoudsopgave. In het technisch vragenuur en de comm. vergadering zijn veel zaken behandeld en verduidelijk. dank daarvoor aan het college en de ambtenaren. De begroting zou een vertaling moeten zijn van de Strategische raadsagenda 2018-2022, het koersdocument en het coalitieakkoord. In dat opzicht is het soms zoeken om de weg te vinden.
Wij vragen het college om voor het 1e en 2e programmajournaal deze begroting te gebruiken en hierin aan te geven wat uitgevoerd is. Een soort voortgangs rapportage die waarschijnlijk met veel minder ambtelijke uren kan worden gepresenteerd en het vergelijk met de begroting vereenvoudigd. Ook kunnen hier eventuele afwijkingen in worden gerapporteerd.
Financieel is het te prijzen dat de begroting voor 2022 en 2023 een positief herzien meerjaren saldo laat zien. Ook al is dit nog ver weg en kan dit pas gerealiseerd worden nadat er rekening is gehouden met de ombuigingsmaatregelen voortkomend uit de denkrichtingen die tijdens de eerst perspectiefnota zijn behandeld.
Lokaal Dinkelland ziet hier een groot risico in, omdat hierbij rekening is gehouden met een hogere algemene rijksuitkering en een gelijkblijvende hoge uitkering voor de jeugdzorg. Is dit daarom niet iets te optimistisch, mede aangezien er een herijking van de rijksuitkering zal plaatsvinden, die voor Dinkelland wellicht negatiever zal uitvallen? Daarom pleiten wij er voor om het weerstandsvermogen op 1.4 te houden.
Uitgaande van de ombuigingen voorkomend uit de denkrichtingen, moeten we nu al constateren dat daarin één bezuiniging niet doorgaat, nl. De €30k voor de vermindering van de openingstijden. Als dit een voorbode mag zijn van meer enthousiast en optimistisch aangenomen denkrichtingen, staan ons nog wel meer ombuigingen of bezuinigingen te wachten. Wat te denken van positieve gevolgen door het versneld afstoten van het gemeentelijk vastgoed en het transformatieplan in het sociaal domein. Hoe zeker is het college hier van haar zaak?
Ambitie woon en leefomgeving
Hierin zien we in elk geval dat er in de meeste kernen nu of binnenkort voldoende bouwkavels beschikbaar zijn. Of er ook voldoende kavels beschikbaar zijn voor starters en senioren valt op dit moment nog niet te zeggen. De eerste aanzetten voor herverkaveling zijn gezet en dat is positief.
Van de ambitie inbereiding voor uitbreiding zien we nog weinig terug, maar de wethouder heeft ons toegezegd, daar binnenkort op terug te komen. Één ding is nu al wel duidelijk dat aan het eind van deze coalitie periode heeft er veel meer uitbreiding dan inbreiding plaatsgevonden.
Ambitie duurzaam
Hier hebben we nog een heel traject af te leggen. In het coalitie akkoord staat “Wij zetten ons actiever in voor het beperken van de gevolgen van klimaatverandering” (zie pag 40)
Daaronder zijn de vakjes van Inspanningen na 2 jaar nog leeg, opmerkelijk. Oké, de stresstest komt er aan, we nemen actief deel in het RES en we hebben een doelstelling om in 2023, 20% duurzame energie op te wekken. Tot op heden is dit voor 11% gelukt, maar dit is vooral gerealiseerd door het meeliften op Twence en het overige is ook nog beperkt meetbaar ook uitgaande van de cijfers uit de energiemonitor. In de begroting missen we hoe het resterende gedeelte wordt gerealiseerd.
Daarnaast is de doelstelling om tot 2022 het restafval te verminderen tot 50kg per inwoner. Een streven wat wij toejuichen, maar hoe gaan we dit meten, aangezien een groot deel van het restafval via andere kanalen wordt afgevoerd?
Ambitie sterke bedrijvigheid
De agrarische sector, waarin sommigen het zeer voor de wind gaat, maar anderen ook in de problemen zitten, krijg in verhouding met andere sectoren zeer veel aandacht. Ook in Dinkelland moeten we de omschakeling maken dat de agrarische sector al lang niet meer de belangrijkste economische motor is binnen onze gemeente. Dit zijn wij niet terug in de begroting. De expansie mogelijkheden voor industriële bedrijvigheid in Denekamp is nagenoeg verdwenen. We hoorden de wethouder in de commissie zeggen dat we regionaal afspraken hebben om grotere bedrijven te verplichten om naar elders te vertrekken. Geldt dit ook voor bedrijven die in Denekamp uit hun jasje zijn gegroeid? Dat lijkt ons een slechte zaak en ook nadelig voor uw collega van het sociaal domein. Een werknemer met een afstand tot de arbeidsmarkt vindt dicht bij huis eerder een werkplek dan bij een onbekend bedrijf in Almelo. U ontneemt daarmee uw collega wethouder mogelijkheden voor het plaatsen van deze kwetsbare groep, dus ook het realiseren van bezuinigingen.
Voorzitter het college pleit voor verantwoorde groei van de melkveehouderij. De fractie van Lokaal Dinkelland is van mening dat we ook in Dinkelland al over de top van de mogelijkheden heen zijn. Her en der schaalvergroting zal tot de mogelijkheden moeten kunnen behoren, maar uitbreiding in z’n totaliteit niet.
Voorzitter, wij moeten hierbij verder vooruit kijken en onze boeren geen ijdele hoop geven met valse voorspellingen en desinvesteringen tot gevolg. De boeren zijn hier helaas al te vaak de dupe van geworden. De grilligheid in het landbouwbeleid kent zijn grenzen voor de agrarische sector.
Vanuit Den Haag zal meer gestuurd worden op biodiversiteit, kringloop landbouw, het reguleren van de mestproblematiek en de gevolgen van de komende regelgeving inzake stikstof en PFAS, waar veel meer sectoren mee te kampen hebben. De denkrichting vanuit de landelijke politiek laat het signaal horen: kwaliteit gaat boven kwantiteit.
De toeristische sector wordt een steeds belangrijkere sector in onze gemeente. Het college geeft aan dat dit een continue zorg is om het voorzieningenniveau te handhaven of uit te breiden. Hierbij speelt ons landschap een belangrijke rol, maar is dan ons kapbeleid nog up to date, moeten we een hergroeiplicht, ipv herplantplicht invoeren, moeten we het gebruik van glyfosaat ontmoedigen, zolang het nog niet verboden is, wat doen we met de IBOR, en hoort het realiseren van de natura 2000 gebieden wel onder het ondernemerschap in de agrarische sector?
Ambitie inclusieve samenleving
Het is te prijzen dat we voorzichtig mogen concluderen dat we de stijging van de kosten op het sociaal domein enigszins in de hand hebben. Ook al moeten we constateren dat we hierop nog steeds een fors tekort hebben in relatie met de rijksbijdragen.
Daarnaast vragen wij ons af of de geboekte besparingen stand houden, aangezien er fors meer een beroep wordt gedaan op een andere vorm van hulp verlening, zoals mantelzorgers. Wetende dat uit onderzoeken blijkt dat juist deze groep mantelzorgers de komende zorgbehoevende worden en daarvoor veel minder mantelzorgers beschikbaar zijn.
Verder wachten we af of de komende jaren het transformatieplan in het sociaal domein de gewenste en aangekondigde structurele uitgaven daadwerkelijk verlaagd en zijn we zeer benieuwd hoe het Noaberhoes er komt uit te zien. Is dit een Saksische of moderne bouwstijl?
Algemeen:
Hoeveel kosten worden er daadwerkelijk besteed aan onderzoek, gesprekken, pilots, overleggen, evalueren, vooroverleg, discussienota’s, enz. Kortom hoeveel wordt er aan proceskosten besteed in verhouding tot projectkosten?
Voorzitter, collega’s er is iets dat Lokaal Dinkelland toch zorgen baart en waar wij graag een aanzet zouden zien voor een Rekenkamer onderzoek, omdat we benieuwd zijn naar het resultaat van deze verhouding. De verhouding die er ligt tussen de proceskosten en projectkosten.
-regio deal
Lokaal Dinkelland ziet het vast stellen van de begroting voor volgend jaar als een dynamisch gebeuren. Als we kijken hoe de ontwikkelingen internationaal, nationaal en provinciaal op dit moment verlopen op elk vlak, dan kan dat ook echt niet meer anders.
We moeten hier en daar een piketpaaltje slaan om op de weg te blijven, maar het kan zo maar zijn dat door hernieuwde inzichten en wijzigende regelgeving we toch een andere route blijken te moeten nemen dan wij op voorhand hadden gedacht.
Bijvoorbeeld op het gebied van openbare ruimte, denken we aan de PAS en PFAS problematiek, maar ook op het gebied van zorg en welzijn, onderwijs en alle andere bestuursgebieden die deze begroting behandeld kunnen wij niet anders concluderen dan dat deze begroting een globale contour is waarbinnen nog van alles kan wijzigen en zich kan ontwikkelen.
Vandaar voorzitter dat wij op de startstreep voor 2020 akkoord kunnen gaan met deze begroting indien het college de toezegging doet dat deze waar nodig en mogelijk lopende het jaar 2020 in de uitvoering niet als onwrikbaar wordt beschouwd. Dat betekent dat wij een globaal idee hebben waarmee wij starten, maar die aanpassingen en modificaties kan ondergaan waar nodig, omdat interne en externe gewijzigde regels/maatstaven en wat dies meer zij hiertoe nopen.
Voorzitter, wij kunnen bij de vaststelling van de begroting voor 2020 wel een stemverklaring afgeven, maar dat lijkt ons indien toezegging door het college ten aanzien van bovenstaande plaats vindt onnodig.
